مصاحبه موسیقی ایرانیان با پویا سرایی: دستگاه سه‌گاه در سالهای اخیر کمتر مورد توجه آهنگسازان موسیقی کلاسیک ایران قرار گرفته است
موسیقی ایرانیان – ابراهیم مولائی: آلبوم «گاهی سه گاهی» اثری مشترک از پویا سرایی و محمد معتمدی به زودی روانه بازار موسیقی کشور می‌شود.
سرایی آهنگساز جوان و نوازنده مطرح موسیقی ایران در گفتگو با خبرنگار موسیقی ایرانیان با اعلام این خبر، درباره جزئیات این اثر گفت: «آلبوم «گاهی سه گاهی» حاصل اولین کار مشترک من با محمد معتمدی خوشخوان است، این اثر که چندین سال از تولید آن می‌گذرد، تماما در دستگاه سه‌گاه طراحی شده است و ملودی تصانیف این آلبوم هم از محمد معتمدی است. گسترش و تنظیم تصانیف و ساخت قطعات دیگر آلبوم نیز بر عهده من بوده است.»
پویا سرایی با اشاره به کیفیت بالای این آلبوم، افزود: «از آنجایی که این آلبوم بعد چند کنسرت در تالار وحدت و سالن‌های دیگر به مرحله ضبط رسید. این امکان برای گروه میسر بود که با درک و احساس بهتر و عمیق تری تولید شود. به عبارت دیگر، تمامی دوستان هنرمندم اعم از پاشا هنجنی، سینا جهان آبادی، علی پژوهشگر، کامران منتظری و… در تمرین‌هایی برای ضبط و کنسرت این آلبوم شرکت داشتند. همین موضوع باعث کیفیت بیشتر مرحله تولید شد. به خصوص دقت هنرمند گرامی پاشا هنجنی که مدت‌ها با وسواس زیاد همراه من در نظارت ضبط کار بود.»
این آهنگساز درباره انتخاب دستگاه سه‌گاه برای این اثر گفت: «دستگاه سه‌گاه از جمله مایه‌هایی است که در سالهای اخیر کمتر مورد توجه آهنگسازان موسیقی کلاسیک ایران قرار گرفته، از جمله آخرین آثار قابل تامل در دستگاه سه‌گاه «بوی نوروز» حمید متبسم و «سرو» سیمین محمدعلی کیانی‌نژاد است. به خصوص به کارگیری مبانی آهنگسازی در مقابل بافت‌های بداهه یا غیر تصنیفی، چیزی است که کمتر در مورد دستگاه سه‌گاه منصه ظهور پیدا کرده است، برای مثال کار «رسوای دل» استاد شجریان که مبتنی بر تصانیف قدیمی موسیقی کلاسیک ایران و بافت تک صدایی آن است. از طرفی، بسیاری از هنرمندان برجسته مایل به نشان دادن توانمندی‌های خود در دستگاه سه‌گاه بوده‌اند. برای مثال استاد فرامرز پایور که مایه‌های ابوعطا و سه‌گاه را در موارد بسیاری دستمایه ابراز توانایی ویژه خود در موسیقی کلاسیک ایران قرار دادند.»
پویا سرایی در ادامه صحبت‌هایش افزود: «آنچه از تعاملات با محمد معتمدی در آن سال‌ها حاصل شد، توجه دوباره به مایه‌های کلاسیک بود. برخلاف بسیاری از آثار معاصر که کمتر به مایه‌های سه‌گاه، ابوعطا و کرد بیات و… می‌پردازند، تصمیم گرفتم فقط در دستگاه سه‌گاه آثاری را آماده کنم؛ ژانر آثار هم بنا به همان تعاملات، کم و بیش ژانرهای کلاسیک موسیقی ایران انتخاب شد. پیش درآمد و چهارمضراب و… البته یک پنج ضربی چند صدایی برای دو نی و آنسامبل سنتی هم در پایان انتخاب شده است، در کل این آلبوم تلاشی برای نشان دادن توانمدی‌های چندصدایی در دستگاه سه‌گاه نیز هست.»
وی با اعلام اینکه آلبوم «گاهی سه گاهی» سه‌گاه هارمونیزه شده است، به خبرنگار ما گفت: «برخلاف بسیاری از آثار معاصر که ماهیت آن‌ها تلاش برای تولید بافت چند صدایی در فضاهای همایون، اصفهان، چهارگاه و ماهور و دشتی است، این اثر سه‌گاه هارمونیزه شده است. به نظرم در همین رابطه این پرسش باید برای همه هنرمندان معاصر مطرح باشد که مبانی چندصدایی موسیقی کلاسیک ایران، نه در مایه‌هایی گزینشی، بلکه باید در همه سیستم‌های مدالی موسیقی کلاسیک ایران قابل تسری باشد. بافت چندصدایی ابوعطا در عین یکسان بودن اشل صوتی آن با دستگاه شور، با آن کاملا متفاوت است. بطور طبیعی، هارمونی ابوعطا با دستگاه نوا باید متفاوت باشد. این در حالی است که بیشترین مشابهت (به جهت اشل صوتی و نقش درجات) بین آن‌ها قابل درک است.»
سرایی در خصوص چرایی چند صدایی بودن «گاهی سه گاهی» هم توضیح داد و خاطرنشان کرد: «آغازگر این تفکر، پایان نامه کار‌شناسی من با موضوعیت تحلیل و تصنیف چهار موومان سمفونیک در دستگاه‌های ایرانی بود. آن سال‌ها، فرصتی برای مطالعه و نقد آثار متفکرینی مثل روح الله خالقی و علینقی وزیری و مطابقت آن‌ها با پدیده موسیقی کلاسیک ایران و تئوری‌های جدید‌تر آن پیدا کردم و در درجه بعد مبانی استادان آهنگسازی‌ام در طول کار‌شناسی و ارشد موسیقی ایرانی و در کنار آن تاثیرپذیری از آثار مشابه در خلق این تجربه بسیار کارساز بودند. آثاری که بخش زیادی از تجربه زیبایی‌شناختی من به موسیقی ایرانی را شکل داده‌اند، همانند آلبوم‌های «بوی نوروز» و «بامداد» از حمید متبسم.»
لازم به ذکر است که پویا سرایی نوازنده سنتور، منتقد و پژوهشگر ایرانی است. وی در دوران کودکی پس از فراگیری دوره‌های ابتدایی و عالی سنتور، به توصیه حسین علیزاده، به کلاس فرامرز پایور راه یافت. او همزمان نزد حسین علیزاده نیز تئوری موسیقی و مبانی موسیقی کلاسیک ایرانی را فرا گرفت و از سال ۱۳۸۰ در دانشکده هنر و معماری مشغول به تحصیل در رشته کار‌شناسی موسیقی شد و در این مدت در نوازندگی و آهنگسازی از محضر پشنگ کامکار، حسن ریاحی، داریوش پیرنیاکان، مصطفی کمال پورتراب، فرید عمران و شهرام مظلومی استفاده کرد. سرایی همزمان از سال ۷۴ تا پایان سال ۸۱، در همه گروه‌های سنی ساز سنتور در جشنواره بین المللی موسیقی فجر، نفر برگزیده شد.
در سال ۱۳۸۴ با کسب رتبه اول فارغ التحصیلی، مشغول به تحصیل در رشته کار‌شناسی ارشد نوازندگی ایرانی در دانشگاه هنر تهران شد. در این مدت در زمینه نوازندگی از داریوش طلایی و در آهنگسازی و دیگر دروس عملی از محضر: محمد علی کیانی‌نژاد، محمدرضا لطفی، نصرالله ناصح‌پور، شریف لطفی، امیر اسلامی، حمیدرضا دیبازر و غلامرضا حقیقی فرد بهره‌مند شد.
در سال ۱۳۸۸ نیز پس از کسب رتبه اول فارغ التحصیلی در کار‌شناسی ارشد، با کسب رتبه اول مصاحبه (سهمیه آزاد) در مقطع دکترای تخصصی PhD رشته پژوهش هنر پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد. ناگفته نماند موضوع رساله دکترای وی «تحلیل بنیان‌های زیبایی‌شناختی موسیقی کلاسیک ایرانی» بود.
گفتنیست، پویا سرایی در کنسرتهای متعدد تکنوازی و همنوازی در داخل و خارج حضور داشته است که از مهم‌ترین آن‌ها می توان به “تور اروپایی ۲۰۱۰ و کنسرت بهار ۱۳۹۰ گروه «دستان»، همراهی گروه «راز و نیاز» سالار عقیلی در کنسرت های داخل و خارج از کشور، کنسرتهای ارکستر ملی ایران، تکنواز سنتور پروژه سیمرغ اثر حمید متبسم به خوانندگی همایون شجریان و سرپرست و آهنگساز گروه همنوازان مهر به خوانندگی محمد معتمدی” اشاره کرد.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
